Κλιματική Αλλαγή
Περίληψη Ενότητας:
Αν και αρχαίο φαινόμενο, η κλιματική αλλαγή γίνεται όλο και περισσότερο αντικείμενο της επικαιρότητας του περιβαλλοντικού ζητήματος. Ως αποτέλεσμα της αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου, η μέση θερμοκρασία αυξάνεται προκαλώντας μετεωρολογικές αλλαγές, αλλαγές στη βιοποικιλότητα αλλά επιφυλάσσει και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.
Βασικές έννοιες:
- Θερμοκρασία
- Bιοποικιλότητα
- Κλίμα
- Οικονομία
Βασικές δεξιότητες:
- Επικοινωνία προφορικώς/γραπτώς στη μητρική/ξένη γλώσσα
- Διαχείριση πληροφοριών
- Aνάπτυξη συλλογιστικής
- Προσαρμοστικότητα στις δυσκολίες
Προσδιορισμός εννοιών-κλειδιών:
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου:
Τα εκπεμπόμενα αέρια σχηματίζουν ένα προστατευτικό στρώμα γύρω από τη γη διατηρώντας τη θερμότητα του ήλιου, σαν το γεωργικό θερμοκήπιο.
Διοξείδιο του άνθρακα:
Αέριο που υπάρχει στο περιβάλλον με φυσικό τρόπο και αποθηκεύεται σε φυτά και ωκεανούς. Οι άνθρωποι απελευθερώνουν δισεκατομμύρια τόνων CO2 από την καύση ορυκτών καυσίμων, την αποψίλωση των δασών και τις γεωργικές πρακτικές.
Οξίνιση ωκεανού:
Οι τιμές του pH των ωκεανών, απορροφώντας μέρος του επιπλέον CO2, μειώνονται και αυτό έχει αρνητικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη και την αναπαραγωγή ορισμένων θαλάσσιων οργανισμών.
Εισαγωγή της θεματικής:
Η κλιματική αλλαγή ορίζεται ως η διακύμανση του κλίματος λόγω φυσικών ή ανθρώπινων παραγόντων. Χαρακτηρίζεται από μια παγκόσμια αύξηση των μέσων θερμοκρασιών (= υπερθέρμανση του πλανήτη) που προκαλεί περιφερειακές, εποχιακές και ακραίες μετεωρολογικές διαταραχές (= κλιματική αλλαγή) όπως ξηρασία, καταιγίδες, κυκλώνες, τυφώνες.
Αυτό το φαινόμενο παρακολουθείται από μια Διακυβερνητική Ομάδα για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Δημιουργήθηκε το 1988 και αξιολογεί τακτικά επιστημονικές, τεχνικές και κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Δεν πρέπει να συγχέουμε τη Μετεωρολογία και το κλίμα, ο καιρός είναι ο καιρός σε μια δεδομένη ώρα και έναν δεδομένο τόπο, ενώ το κλίμα παρατηρείται για μια περίοδο μεγαλύτερη των 30 ετών.
Αν και το πρόβλημα έχει, τα τελευταία χρόνια, απασχολήσει τα ΜΜΕ, ωστόσο, αυτό το φαινόμενο δεν είναι νέο διότι ξεκίνησε με την εκβιομηχάνιση. Πράγματι, κάθε μία από τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ήταν διαδοχικά πιο ζεστή στην επιφάνεια της Γης από όλες τις προηγούμενες δεκαετίες (ήδη από το 1850). Επιπλέον σημειώθηκε αύξηση 1°C μεταξύ του 1850 και σήμερα (η κλιματική μεταβλητότητα μπορεί να εξηγήσει μόνο μια διαφορά 0,2°C). Ωστόσο, είναι επείγον να δράσουμε τώρα, διότι εάν συνεχίσουμε με τις σημερινές τάσεις, θα φτάσουμε σε 20 χρόνια στους 1,5 °C που έπρεπε να προσεγγίσουμε το 2100.
Η πρώτη περιγραφή του φαινομένου του θερμοκηπίου έγινε το 1827 από τον Joseph Fourier. Ορισμένα υφιστάμενα αέρια στην ατμόσφαιρα, διατηρούν ένα μέρος της ηλιακής ενέργειας, επιτρέποντας μια μέση θερμοκρασία 15 °C. Τα τελευταία χρόνια, η γη θερμαίνεται λόγω της αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου.
Θέματα αειφόρου ανάπτυξης της παρούσας θεματικής:
Ποιες είναι οι αιτίες, οι συνέπειες και οι λύσεις στη μεσογειακή επικράτεια; Ποια αποτελέσματα είναι ήδη ορατά και ποιες είναι οι προοπτικές;
1. Ποιά είναι η σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με τις ανθρώπινες δραστηριότητες
Αέρια στην ατμόσφαιρα όπως το CO2 παγιδεύουν ένα μέρος της ηλιακής ενέργειας επιτρέποντας μια μέση θερμοκρασία 15 ° C (η οποία διαφορετικά θα ήταν -18 ° C).
Από την αρχή της βιομηχανικής εποχής, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα και απελευθερώνουν περισσότερο CO2 στην ατμόσφαιρα από ό, τι θα μπορούσε να απορροφήσει η Γη. Αυτή η υψηλότερη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου οδηγεί σε μείωση της ακτινοβολίας που αντανακλάται πίσω στο διάστημα και αύξηση της ακτινοβολίας που αντανακλάται πίσω στο έδαφος. Αυτό το φαινόμενο είναι η αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη και επομένως της κλιματικής αλλαγής.
2. Ποιος είναι ο αντίκτυπος στο κλίμα και τη θάλασσα;
Η κλιματική αλλαγή χαρακτηρίζεται από μια συνολική αύξηση των μέσων θερμοκρασιών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των θερμοκρασιών στην θάλασσα και τη μείωση της καθίζησης. Στη Μεσόγειο οι παρατηρήσεις και οι επιπτώσεις είναι οι ακόλουθες:
| Σήμερα, παρατηρούμε: | Οι επιπτώσεις είναι: |
|---|---|
|
|
Οι ζεστές εποχές θα είναι, επομένως, θερμότερες και ξηρότερες. Στην ξηρά, αναμένεται ότι η υποβάθμιση του εδάφους σε συνδυασμό με περιόδους ξηρασίας και πυρκαγιών θα συμβάλει στην ερημοποίηση. Όσον αφορά την Μεσόγειο Θάλασσα η σημερινή κατάσταση έχεις ως εξής:
| Σήμερα, παρατηρούμε: | Οι επιπτώσεις είναι: |
|---|---|
|
|
Επιπλέον, η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, σε συνδυασμό με τις παράκτιες πλημμύρες συμβάλλουν στην αύξηση της παράκτιας διάβρωσης.
3. Τι αντίκτυπο έχει αυτή η υπερθέρμανση στη χλωρίδα και την πανίδα;
Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, ο κύκλος ζωής των ειδών διαταράσσεται (πρώιμη ανθοφορία, αργά φύλλα, κ.λπ.). Στη Μεσόγειο η σημερινή κατάσταση των παραπάνω μεγεθών είναι η εξής:
| Σήμερα, παρατηρούμε: | Οι επιπτώσεις είναι: |
|---|---|
|
|
4. Ποιες είναι οι κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες;
Η κλιματική αλλαγή έχει επίσης επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες και στους πληθυσμούς.
| Σήμερα, παρατηρούμε: | Οι επιπτώσεις είναι: |
|---|---|
|
|
5. Σύντομο ιστορικό:
Η πρώτη περιγραφή του φαινομένου του θερμοκηπίου χρονολογείται από το 1827 από τον Jospeh Fourier.
Το 1988, δημιουργήθηκε η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία αξιολογεί τακτικά επιστημονικές, τεχνικές και κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Η εν λόγω Επιτροπή παρουσίασε την πρώτη της έκθεση το 1990.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Γης, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, το 1992, η Διάσκεψη των Μερών (COP) εγκαθιδρύθηκε με την έγκριση της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Κάθε χρόνο, συγκεντρώνει τις συμβεβλημένες χώρες, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), τις τοπικές αρχές, τα συνδικάτα, τις εταιρείες κ.λπ. Στόχος της Διάσκεψης των Μερών (COP) είναι η ανάπτυξη της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) δίνοντας έμφαση στην εφαρμογή των δεσμεύσεων υπέρ του κλίματος, στον προσδιορισμό των πλαισίων και στη διαπραγμάτευση νέων δεσμεύσεων.
Το 1997, τέθηκε σε ισχύ το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο απαιτεί από 38 βιομηχανικές χώρες να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά 5% (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) μεταξύ 2008 και 2012.
Το 2012, τέθηκαν νέοι στόχοι μείωσης των εκπομπών στο Πρωτόκολλο του Kιότο για την περίοδο 2013-2020 (δυστυχώς με μειωμένο αριθμό χωρών).
Το 2015, η Διάσκεψη των Μερών (COP 21) πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι. Για πρώτη φορά, πριν από αυτήν τη συνάντηση, ιδρύθηκε το MedCOP (ένα είδος Διάσκεψης των Μερών με επίκεντρο τη Μεσόγειο).
Ο στόχος είναι να περιοριστεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης κατά 2°C, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου προωθώντας καταρχήν, την εγκράτεια στην άσκοπη χρήση και βασικά την ενεργειακή απόδοση καθώς και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πρέπει επίσης η προσαρμογή μας σε αυτήν την επερχόμενη αλλαγή να γίνει με σεβασμό στις ανάγκες των οικοσυστημάτων και των πληθυσμών.
Θέση της θεματικής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα:
| Ηλικία | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| Mητρική / Ξένη Γλώσσα / Λογοτεχνία | |||||||
| Ιστορία | |||||||
| Γεωγραφία | |||||||
| Μαθηματικά | |||||||
| Bιολογία / Γεωλογία | |||||||
| Φυσική / Χημεία | |||||||
| Κοινωνικές Επιστήμες / Οικονομικά / Δίκαιο | |||||||
| Τέχνη / Μουσική | |||||||
| Τεχνολογία / Πληροφορική |
Βιβλιογραφικές Πηγές:
- ADEME: le changementclimatiqueen 10 questions – Mai 2018
- Plan Bleu: Les enjeux du développement durable enMéditerranéedans un context de changementsclimatiques – Septembre 2013
- Réseau Action Climat France: kit pédagogiquesur les changementsclimatiques – 2015
- IUCN: Changementclimatique et milieu marine n Corse – 2018
- MedPAN: La méditerranée: un environnementmarincôtieren mutation selon les scenarios surl’évolution du climatn - 2012
Δραστηριότητες αυτής της Θεματικής: